maandag, oktober 26, 2009

Is dat erg? Zonder schoenen?

‘Vanmorgen waren ze vergeten haar schoenen aan te doen’, dat was het einde van mijn blogbijdrage de vorige week. Dat lijkt als einde van zo’n verhaaltje heel dramatisch, maar de verzorgenden en ik hebben er wel om gelachen. ‘Jeetje, helemaal vergeten.’ Mijn moeder reageerde niet. Ze zit in de rolstoel, dus die schoenen zijn een beetje nep. Zij heeft het waarschijnlijk niet gemerkt, want wat merkt ze nou van alles wat we doen voor haar?
Ik blijf ‘waarschijnlijk’ gebruiken, want we weten het niet. Misschien wordt zij elke morgen wakker en ziet zichzelf terug in een ruimte met mensen die ze niet kent, die ze niet verstaat, en tegenover wie zij zich niet verstaanbaar kan maken. Is het dan erg dat ze vergeten zijn haar schoenen aan te trekken?
Als je dagelijks zoiets ervaart, maak je je niet druk of je schoenen aan hebt of niet. Maar goed, ik vind het mede mijn rol om ervoor te zorgen dat iedereen een beetje erop let dat mijn moeder eruit ziet zoals ze er altijd uitzag. Mooie kleren, goed verzorgd, een parfummetje, en met (nep)parels om haar nek en in haar oren. Nep omdat vooral de oorbellen zo vaak kwijt raken. Het is dus allemaal een beetje nep wat we doen, maar ik vind het toch belangrijk. Want zelf kan ze het niet doen, niet zeggen, niet duidelijk maken. En wat is het alternatief? Haar elke dag in de pyjama laten zitten? Misschien komt dat moment ook nog. Als het gesjor om haar aan te kleden haar te veel wordt. Of is het haar al te veel?

maandag, oktober 19, 2009

Zuchten

Eén van de vrouwen die mijn moeder pas sinds kort verzorgt en die haar niet van vroeger heeft gekend, vertelde dat het haar opviel dat mijn moeder veel zuchtte. Hoe minder we kunnen afleiden van mijn moeder, hoe meer die kleine dingen opvallen en hoe meer ik me realiseer dat ik zo weinig weet van mijn moeder. Zuchtte mijn moeder vroeger veel? In mijn herinnering niet. Ik geloof dat mijn vader meer van het zuchten was. Van dat soort zuchten waar je een beetje bang van kan zijn, snuiven zou ik eerder zeggen. Mijn moeder klaagde nooit. Ze was wel eens geïrriteerd. Ik kan me herinneren dat ik als kind eens de kriebelhoest had en dat ze me verordonneerde dat ik moest ophouden met hoesten. Ik was heel ongelukkig want ik wilde maar al te graag voor haar ophouden met hoesten, maar ik kon het niet. Het kriebelde, die hoest. Nu ik ongeveer zo oud ben als zij toen was, begrijp ik die irritatie wel. Ik zou dat soms ook graag zeggen als iemand in de trein de hele tijd zit te hoesten. Stop met hoesten! Maar echt klagen deed ze niet. Soms zoek ik in mijn familie naar haar eigenschappen. Wij zijn geen van allen van die zuchters, geloof ik. Maar we kunnen wel zo kijken dat anderen denken dat we heel wat te zuchten hebben. Ach ja, mijn moeder heeft in ieder geval heel wat te zuchten. Zondagmorgen waren ze vergeten haar schoenen aan te doen.

maandag, oktober 12, 2009

Koud sturen

Vorige week kwam ik terecht op een aardig symposium in Zwolle. Een van de sprekers daar was Ruard Ganzevoort, een theoloog aan de VU in Amsterdam, tevens lector op de hogeschool Windesheim. Hij stelde dat ouderen het belangrijk vinden dat de zorg uitgaat van hun behoeftes. Het gaat hen niet in de eerste plaats om de technische handeling. Waardigheid in de zorg, dat is belangrijk. Maar, stelde hij, de sturing in de zorg gaat juist op procedures en cijfertjes. Koude sturing, noemde hij dat. Het management wil via procedures en protocollen het handelen van de professional beïnvloeden. Het liefst evidence based, protocollen die wetenschappelijk bewezen zijn. Hij voelde meer voor een sturing via waarden. Het management moet proberen haar visie op zorg te delen met de professional op de werkvloer. Ervoor zorgen dat de professional ook op die manier gaat werken. En ook de professional meer vertrouwen, hem of haar zelf kwaliteitscriteria laten formuleren, maar dan wel samen met de ouderen. Mooi klinkt dat toch, ik heb het wel eens eerder gehoord. Dit keer kwam er een waarschuwing uit onverdachte hoek, een lid van de raad van toezicht van een verpleeghuis, tevens hoogleraar aan de VU en ook spreker op het congres, Martin Boekholdt. Haal de familie, de partners, de mantelzorgers erbij, zei hij. Laat hen een complementaire rol vervullen naast de professionals. Want als je alle ruimte aan de professional geeft 'gaat-ie technische kunstjes doen'.

maandag, oktober 05, 2009

Dementie-zorg is zwaar werk

"Het werk van verzorgenden is zo zwaar omdat ze zo weinig terug krijgen van de mensen die ze verzorgen", zei laatst iemand tegen me. Dat geloof ik graag. Vooral nu mijn moeder steeds dieper wegzakt in haar dementie. Het kost veel moeite om toch nog iets van contact te krijgen en soms heb ik zelf die energie ook niet. Dan zit ik meer zonder dan met haar tv te kijken, houd ik alleen haar hand vast. Maar daar word ik dan weer droef van. En droef zijn kost ook energie. Daarom help ik haar bijvoorbeeld graag met eten, dan heb ik wat te doen en zie ik ook effect, want mijn moeder houdt van eten. Het is leuk om de dingen die je nu eenmaal moet doen, met zo veel mogelijk aandacht en zorg te doen. Verzorgenden zeggen dat ze daar geen tijd voor hebben. Ik zie verzorgenden die ondanks tijdgebrek dat wel doen. Anderen zeggen dat ze het graag zouden willen doen, maar het lukt hen niet. En weer anderen zouden het moeten leren, net zoals familie dat ook heeft moeten leren. Misschien kunnen we het samen doen?