maandag, maart 26, 2012

Waarom help je de ander?

Af en toe bezoek ik een Socratisch Café. Dat is erg leuk. Dit keer had ik naar aanleiding van mijn ervaringen met mijn moeder de centrale vraag gesteld: waarom help je de ander? Je gaat dan volgens de methode van een socratisch gesprek de vraag uitpluizen. Eerst geeft een deelnemer een voorbeeld van helpen. Ik mocht dat deze keer doen, ik had die middag mijn moeder eten en drinken gegeven en een beetje appelmoes met paracetamol. En ik vroeg mij af waarom ik haar eigenlijk hielp. Daarna moest ik de vragen van de andere deelnemers beantwoorden. Ze vroegen me het hemd van het lijf over wat er precies gebeurde die middag. Dat hoort er ook bij, je probeert de anderen een beeld te geven van wat je deed, ervaarde, voelde. Vervolgens mochten zij zeggen hoe zij het hadden gedaan als zij in mijn schoenen hadden gestaan, bij hun eigen moeder of bij mijn moeder. Als dat allemaal achter de rug is, verzamel je samen de kernwaarden van helpen. Het grappige is dat door het zo te bespreken, die waarden als vanzelf boven komen drijven.
Wat waren nu die kernwaarden? Wat mij het meeste opviel was dat de morele verplichting om te helpen helemaal onderaan stond. Helpen omdat je dat moet, omdat het je ouders zijn, omdat je plicht is. Iets hoger stond dat je loyaal bent aan het sociaal systeem, als je met je broers en zussen hebt afgesproken dat je er een keer in de zoveel tijd bent, dan ben je er ook. Niet zozeer om morele redenen, maar omdat je onderdeel bent en wilt zijn van dat systeem.
De drie redenen die bovenaan stonden waren:
Op 1: de aard van de relatie, als je iemand positief waardeert, help je hem graag.
Op 2: de beloning voor jezelf, het geeft je een goed gevoel.
Op 3: de mens is een sociaal wezen, ieder heeft de existentiële behoefte om een ander te helpen.

Wat ik het aardige vond is dat er niet één reden is om te helpen, er zijn er vele. Mooi eigenlijk.

dinsdag, maart 20, 2012

Dementie en politiek

Laatst zag ik een ontroerend filmpje van een Schotse meneer, Tommy Whitelaw, die zich inzet voor meer bewustzijn voor het groeiend aantal dementerenden. Hij gaat naar lege voetbalstadions om te laten zien hoeveel plaats je nodig hebt om alle dementerenden en hun verzorgers een stoel te geven, alleen al voor Schotland. Zelf zorgt hij voor zijn moeder. Hij ziet er op het eind van het filmpje wel moe uit.
Wat me opviel was vooral een citaat aan het einde uit een Engelse opiniepeiling uit 2011. Eén op de vier mensen zegt hun stemgedrag te laten afhangen van wat een politieke partij doet voor dementerenden. Zou dat in Nederland ook zo zijn?

donderdag, maart 15, 2012

‘Ze’

Een vriendin van mij had het twijfelachtige genoegen een ziekenhuis te mogen bezoeken. Gelukkig hoefde ze deze keer maar een nachtje te blijven en was ze niet te ziek om zich te verbazen over alles wat er om haar heen gebeurde. Een van die dingen was dat ze steeds opnieuw als antwoord op haar vragen als wedervraag kreeg: ‘hebben ze dat niet verteld?’

Wanneer mag de infuus eruit?
Hebben ze dat niet verteld?
Zijn er dingen waar ik op moet letten als ik weer thuis ben?
Hebben ze dat niet verteld?
Wanneer mag ik naar huis?
Hebben ze dat niet verteld?

Ze werd er zo wanhopig van dat ze op een bepaald moment maar vroeg wie die ‘ze’ dan wel waren. Dat wisten de verpleegkundigen eigenlijk ook niet, maar ze hadden wel een boekje waar alles instond wat ‘ze’ hadden moeten vertellen.

We hebben er - achteraf - hard om moeten lachen, dat mocht hopelijk van het boekje, maar we vroegen ons wel af of ‘ze’ van dit ziekenhuis wel begrepen wat dat nu eigenlijk betekent: de cliënt centraal.