Waarom help je de ander?

Af en toe bezoek ik een Socratisch Café. Dat is erg leuk. Dit keer had ik naar aanleiding van mijn ervaringen met mijn moeder de centrale vraag gesteld: waarom help je de ander? Je gaat dan volgens de methode van een socratisch gesprek de vraag uitpluizen. Eerst geeft een deelnemer een voorbeeld van helpen. Ik mocht dat deze keer doen, ik had die middag mijn moeder eten en drinken gegeven en een beetje appelmoes met paracetamol. En ik vroeg mij af waarom ik haar eigenlijk hielp. Daarna moest ik de vragen van de andere deelnemers beantwoorden. Ze vroegen me het hemd van het lijf over wat er precies gebeurde die middag. Dat hoort er ook bij, je probeert de anderen een beeld te geven van wat je deed, ervaarde, voelde. Vervolgens mochten zij zeggen hoe zij het hadden gedaan als zij in mijn schoenen hadden gestaan, bij hun eigen moeder of bij mijn moeder. Als dat allemaal achter de rug is, verzamel je samen de kernwaarden van helpen. Het grappige is dat door het zo te bespreken, die waarden als vanzelf boven komen drijven.
Wat waren nu die kernwaarden? Wat mij het meeste opviel was dat de morele verplichting om te helpen helemaal onderaan stond. Helpen omdat je dat moet, omdat het je ouders zijn, omdat je plicht is. Iets hoger stond dat je loyaal bent aan het sociaal systeem, als je met je broers en zussen hebt afgesproken dat je er een keer in de zoveel tijd bent, dan ben je er ook. Niet zozeer om morele redenen, maar omdat je onderdeel bent en wilt zijn van dat systeem.
De drie redenen die bovenaan stonden waren:
Op 1: de aard van de relatie, als je iemand positief waardeert, help je hem graag.
Op 2: de beloning voor jezelf, het geeft je een goed gevoel.
Op 3: de mens is een sociaal wezen, ieder heeft de existentiële behoefte om een ander te helpen.

Wat ik het aardige vond is dat er niet één reden is om te helpen, er zijn er vele. Mooi eigenlijk.