Gemiste kans

‘Medewerkers positief over kleine projecten dementiezorg.’ Dat is de conclusie van een onderzoek dat het Nivel deed onder 17 kleinschalige dementieprojecten in zorginstellingen. Dat is mooi om te horen, maar niet echt verrassend. Ik ben wel benieuwd hoe bewoners en familieleden het vonden. Ik spit het persbericht door. Het zijn vooral de projectleiders en het verzorgend personeel die positief zijn, hoewel voor de laatsten geldt dat de werkdruk er niet door is afgenomen. De onderzoekers noteren dat ‘voldoende steun van het management een belangrijke voorwaarde is’. Bij de bewoners hebben de onderzoekers geen ‘veranderingen in het sociaal welbevinden’ aangetroffen. Over familie zie ik niks.
Dan maar eens het hele onderzoek opsporen, het staat op de site van het Nivel. De familie heeft één keer een vragenlijst gehad over het project. De meeste van hen die de vragenlijst hebben ingevuld, zijn regelmatige bezoekers, minstens een keer per week. Zij mochten zich uitlaten over zaken als bejegening en ervaren sfeer. Dat zijn van die onderwerpen waar wij ons ook elk jaar over mogen uitlaten. Zolang familie bang is dat kritiek op de instelling rechtevenredig terugkaatst op hun familielid in het verpleeghuis zullen de resultaten altijd hetzelfde zijn: iedereen is tevreden.
De bewoners zijn geobserveerd door de verzorgenden, gebruikmakend van enkele meetinstrumenten, waarvan in het onderzoek al wordt aangegeven dat het moeilijk meten is met dementerenden. Waarom hebben ze die familie niet gevraagd om ook hun oordeel te geven over het welbevinden van hun familielid in het verpleeghuis?

En dan lees ik een aardige bijdrage op internet van een van de deelnemende instellingen. Ik citeer het hier bijna totaal. Niks aan toe te voegen...
“Met deze projecten heeft het Innovatiefonds Zorgverzekeraars ruimte gegeven aan een onderontwikkeld stuk in de zorg voor dementerenden. Aandachtigheid, er voor elkaar zijn is namelijk in een medisch, instrumenteel gedomineerde wereld niet meer zo normaal als het lijkt. En het is minder eenvoudig dan gedacht. Dat wordt ook weer geïllustreerd door het onderzoek en de manier waarop over de uitkomsten wordt gesproken.
Bijvoorbeeld de zinsnede over communiceren met dementerenden: 'Communicatie met bewoners is beperkt mogelijk'. Daar ligt een hardnekkig misverstand. Communicatie met dementerenden is goed mogelijk, maar vraagt een andere manier van communiceren. En dat is moeilijk. Juist daar is tijdens het project hard aan gewerkt, met bijzondere resultaten! Dat kost, naast de investering in professionaliteit, niets extra's. Sterker, dit levert kwaliteit van zorg, kwaliteit van werk en geld op. Ernstig vind ik het dat hier bij het onderzoek geen aandacht voor was en nu ook niets over gezegd wordt.
Als eindverantwoordelijke van een van de projecten (Zorg voor elkaar) vind ik het daarnaast apart dat een ander belangrijk winstpunt onbenoemd blijft. Minstens zo belangrijk als de steun van de manager is de coöperatie met de mantelzorger. Daar lees ik hier niets over, terwijl binnen de kwaliteit van leven en zorg op het gebied van dementie dit een o zo belangrijk aspect is. Binnen ons project is juist gewerkt aan de verbinding met de mantelzorgers, wederom gebaseerd op andere communicatie. Aandachtigheid, ook voor de mantelzorger, als professionele opdracht. Dat was geen sinecure en toch zijn de verzorgenden in onze twee projecten hier goed in geslaagd stappen te zetten. Op dat vlak zijn binnen negen maanden bijzondere resultaten geboekt. Die mis ik in deze verantwoording en laat behaalde resultaten onbekend. Onbegrijpelijk omdat hier de sleutel ligt voor verbinding met een ander belangrijk thema: participatie van de mantelzorg en versterken van sociale cohesie. Een gemiste kans?”

Een kleine toevoeging, ik kan het niet laten, het verpleeghuis waar mijn moeder woont, zat niet bij de onderzochte projecten. Ook een gemiste kans!