Zorg en/of welzijn

Wat is zorg en wat is welzijn en wie is waar verantwoordelijk voor? Dat is een discussie die nu al heftig speelt maar die in de toekomst alleen maar belangrijker zal worden. Ik las een artikel uit 2003 van professor van Gennep, hij gaat vooral over de gehandicaptenzorg, en als hij het over zorg heeft dan heeft hij het over zorg én welzijn in één. Hij zegt bijvoorbeeld dat zorghandelingen vaak worden gereduceerd tot ‘het tegemoetkomen aan materieel-lichamelijke behoeften', maar ze verwaarlozen dan 'de emotionele behoeften.’ En juist dat laatste is een voorwaarde voor goede zorg, meent hij, namelijk dat je oog hebt voor de belevingswereld van de ander, en ook van daaruit handelt.
Je ziet een beweging in de geschiedenis. Eerst was zorg - om het wat oneerbiedig te zeggen - niet meer dan billen wassen en poetsen. Na verloop van tijd gaat ook welzijn onder zorg vallen. Wie is de persoon die ik verzorg en wat wil hij en hoe ga ik dat uitvoeren?
Nu lijkt het weer de andere kant op te gaan. Professionals in de zorg zijn er alleen voor de basiszorg en onder basiszorg vallen steeds minder de activiteiten die voor iemands welzijn goed zouden kunnen zijn.
Als je - zoals mijn moeder - je dagen in bed doorbrengt, dan zul je niet snel een verzorgende vinden die naast je bed gaat zitten en bijvoorbeeld een boekje voorleest, of bidt, of zingt. Dat zijn steeds meer de extra dingen die worden gevraagd van familie of vrijwilligers.
Is een verzorgende, of wat ruimer geformuleerd - een professional in de zorg, nu weer teruggebombardeerd in de tijd en alleen maar goed voor de fysieke zorg? Die - tussen haakjes - zeker niet onbelangrijk is. Ik denk het niet.
Volgens mij staat een goed opgeleide professional in de zorg garant voor de basiszorg, maar heeft ook een deskundig oog voor het welzijn van de cliënt. Die kennis komt voort uit haar eigen deskundigheid, door het vergaren van informatie van de familie of verwanten. Zij combineert al die kennis over de behoeften van de cliënt, en kan daardoor tips en adviezen voor familie, naasten, vrijwilligers, over wat zij het beste zouden kunnen doen als zij het hun familielid naar de zin wil maken. Dan is direct voldoen aan de emotionele behoeften van die cliënt niet meer een eerste taak, maar wel zorgen voor ruimte voor anderen om dat te bieden. Het blijft zorgen…