Welke dag is het?

Gisteren moest ik even een nieuw zeefje kopen in de ijzerhandel voor in de afvoer van mijn keukengootsteen. Het is nog zo’n ouderwetse winkel die alles heeft wat je zoekt. Bij het afrekenen maken ze altijd een geschreven bonnetje, met dag en datum erop. De verkoper wist de datum niet meer. En ik ook niet. Ik moest denken aan de prachtige documentaire die ik onlangs heb gezien: ‘Verdwaald in het geheugenpaleis’ door Klara van Es. In deze documentaire volgt de filmmaakster een aantal mensen die in een woongroep voor dementerenden leven, in Essen, België. Omdat zij de film over een periode van een jaar heeft opgenomen zie je ook de achteruitgang van mensen. Zo zie je een mevrouw op het laatst niet meer weten dat een boterham gesmeerd kan worden en dat het kannetje met melk voor de koffie niet het koffiekopje is. Heel aangrijpend en ontroerend tegelijk. En ook erg want als je slechter wordt, moet je verhuizen naar een zwaardere afdeling. Vreselijk. “Net een concentratiekamp”, zei mijn filmgezelschap, maar dat terzijde.
Om te bepalen of je nog wel ‘goed genoeg’ bent voor de woongroep komt er af en toe een psychologe langs met een lijst vragen. Een van de vragen is welke dag het is. En niemand heeft een antwoord op die vraag. Het grappige was dat een van de mevrouwen de psycholoog geduldig uitlegde dat zij, toen ze nog thuis woonde de dagen wist te onderscheiden omdat elke dag zo zijn eigen activiteit had, maar dat ze dat helemaal kwijt was in het ‘gesticht’, want ze deed hier niets, ze zat maar te zitten. Nu weet ik ook wel dat dementerenden op een bepaald moment dat ook niet meer weten, maar het zette me wel aan het denken. Waarom vragen we dat aan deze mensen? Behalve dan om te weten of iemand moet verhuizen. En zelfs als je het daarom vraagt, is dat nodig? Wat is de meerwaarde van de psychologe? Wat hebben de mensen zelf daaraan? Of de verzorgenden? Waarom vallen we deze mensen daarmee lastig? Hoeveel kost een psycholoog? Hoeveel verzorgenden kunnen we daarvoor in dienst nemen?